Με την καθιερωμένη εναρκτήρια Ιερά Ακολουθία στο Μέγα Συνοδικό ξεκίνησαν το πρωί της Τρίτης, 4 Οκτωβρίου, λίγο μετά τις 9 το πρωί, οι τακτικές εργασίες της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Λίγο πριν τη 1 το μεσημέρι οι εργασίες της πρώτης ημέρας ολοκληρώθηκαν.
Αρχικά το πρωί τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στο Συνοδικό Παρεκκλήσιο των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, Καθολικό της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη, υπό του νεωτέρου τη τάξει εκ των μελών της σεπτής Ιεραρχίας, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Θήρας, Αμοργού και Νήσων κ. Αμφιλοχίου.
Μετά την καθιερωμένη ακολουθία ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας, προσφώνησε τους Σεβασμιωτάτους Συνοδικούς Συνέδρους.
Ακολούθως ο πρώτος τη τάξει εκ των Συνοδικών μελών, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καρυστίας και Σκύρου κ. Σεραφείμ, αντιφώνησε αρμοδίως.
Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η εκλογή της εξ Αρχιερέων Επιτροπής για τις ανακοινώσεις στον Τύπο. Κατόπιν παρουσιάστηκαν οι Εκθέσεις Πεπραγμένων των Συνοδικών Επιτροπών υπό των Σεβασμιωτάτων Προέδρων αυτών για το εκκλησιαστικό έτος 2021-2022 και επ’ αυτών θα ακολουθήσει συζήτηση, ενώ θα συμπληρωθεί και ο κατάλογος των προς Αρχιερατείαν Εκλογίμων.
Ύστερα από ένα σύντομο διάλειμμα, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος θα αναγνώσει την Εισήγησή του, με θέμα: «Η Μαρτυρία της Εκκλησίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες μέσα από την εμπειρία ενός Ιεράρχου».
Υπενθυμίζεται ότι η τελευταία συνεδρίαση που είχε πραγματοποιηθεί στο Συνοδικό Μέγαρο στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Συνόδου στη Μονή Πετράκη ήταν τον Οκτώβριο του 2019. Έκτοτε, η πανδημία δεν επέτρεψε οι εργασίες να πραγματοποιηθούν εκεί. Αρχικά, το 2020 η τακτική συνεδρίαση της Ιεραρχίας ακυρώθηκε λόγω των μέτρων που είχαν επιβληθεί για τον κορωνοϊό ενώ, το 2021, η Ιεραρχία συνήλθε στις εγκαταστάσεις του Διορθοδόξου Κέντρου της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ιερά Μονή Πεντέλης κάτω από αυστηρά υγειονομικά μέτρα.
Η ομιλία του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
Ύστερα από ένα σύντομο διάλειμμα, ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος ανέγνωσε την Εισήγησή του, με θέμα: «Η Μαρτυρία της Εκκλησίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες μέσα από την εμπειρία ενός Ιεράρχου», στην οποία θέλησε, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, να τονίσει θέματα καθημερινής ανάγκης και όχι αυτή να αποτελέσει μία επιστημονικά τεκμηριωμένη θεωρητική ακαδημαϊκή εισήγηση.
Κάνοντας μνεία των χαρακτηριστικών της εποχής μας, ο Μακαριώτατος υπογράμμισε ότι σήμερα βλέπουμε τα πάντα να είναι ρευστά, ασαφή και να εξελίσσονται ραγδαία. Έχει κλονιστεί η παλαιά αντίληψη περί κοινοτισμού και συλλογικής συνείδησης, σε κάθε τι παραδοσιακό και σε κάθε εναπομείναντα θεσμό. Στο πλαίσιο του συγκρητισμού, οι περισσότεροι δεν αποδέχονται την πίστη της Εκκλησίας, όπως διατυπώνεται από αυτήν˙ αδιαφορούν, αναμειγνύουν κάποια στοιχεία της Ορθοδοξίας με ατομικές τους ή ξενόφερτες πεποιθήσεις και συνήθειες, που αλλοιώνουν την παραδοσιακή νοοτροπία και συνθέτουν μία ατομική θρησκευτικότητα. Επίσης εγκαταλείπεται και ο παραδοσιακός τρόπος ζωής.
«Όλα αυτά και τόσα άλλα», υπογράμμισε, «οδηγούν στην ανάγκη επανευαγγελισμού του λαού μας. Πρέπει και πάλι να ξεκαθαρίσουμε τις θεολογικές προϋποθέσεις για τη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό, τον συνάνθρωπο και τον κόσμο». Τόνισε δε ότι προς τον σκοπό αυτόν απαιτούνται συστράτευση κληρικών, πανεπιστημιακών διδασκάλων και λαϊκών ευσεβών, συνεργασία με τους καθηγητές των Θεολογικών και Εκκλησιαστικών Σχολών και προσφορά και αξιοπρεπής διακονία σε αδελφούς μας πάσχοντες και ενδεείς, είτε κατά μόνας είτε σε πρότυπα λειτουργικά Κέντρα για άτομα από την παιδική ηλικία μέχρι τα βαθιά γεράματα.
Όμως για να πραγματοποιηθούν όλα αυτά χρειάζεται οικονομική στήριξη, γι’ αυτό «η Εκκλησία έχει την υποχρέωση να αξιοποιήσει την εναπομείνασα περιουσία της για την υλοποίηση αυτών των σκοπών της. Από το 100% σκορπίσθηκε το 96% αυτής. Εναπομένει σήμερα το 4%. Αυτό αξιοποιούμενο θα βοηθήσει στους στόχους της Εκκλησίας. Γιατί η Εκκλησία, πέρα από την εσχατολογική της προοπτική, αφού κινείται εντός της ιστορίας δεν μπορεί να εγκαταλείψει τον άνθρωπο. Και ο επανευαγγελισμός μας βοηθάει να έχουμε το βλέμμα μας προσανατολισμένο και στα έσχατα και στο τώρα».
Ακολούθως ο Μακαριώτατος ενημέρωσε αναλυτικά το Σώμα της Ιεραρχίας σχετικά με τον νόμο 4957/2022 για τη μισθοδοσία του κλήρου, οι διατάξεις του οποίου επέλυσαν το χρόνιο ζήτημα των οργανικών θέσεων των διορισμένων κληρικών και επικαιροποίησαν το καθεστώς της μισθοδοσίας. Με πρότασή του που έγινε αποδεκτή από το Σώμα της Ιεραρχίας απεφασίσθη η έκδοση τεύχους, στο οποίο θα αναφέρεται ο λόγος που ιστορικά απεφασίσθη η μισθοδοσία του Κλήρου, τόσο λόγω της προσφοράς του στην κοινωνία, όσο και ως ανταπόδοση για την κατά καιρούς προσφερθείσα ή δημευθείσα εκκλησιαστική περιουσία.
Αναφερόμενος στην αλλαγή στις σχέσεις Εκκλησίας – Πολιτείας τόνισε ότι προς ωφέλεια των δύο φορέων, και κυρίως για τη στήριξη του λαού μας στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, Εκκλησία και Πολιτεία κατέληξαν ότι σήμερα είναι ανάγκη, όσο ποτέ άλλοτε, να συνεργαστούν σε πολλούς τομείς, αρχής γενομένης από τη συνεργασία μας για το εκκλησιαστικό κτήμα ΣΧΙΣΤΟ – ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑΣ. Αυτό το έργο η ίδια η Πολιτεία το ανακήρυξε σε στρατηγικής σημασίας και αυτό είναι ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτής της στάσης της Πολιτείας, όπως επισήμανε, και υπογράμμισε με έμφαση: «Βλέπουμε τα γόνιμα και σημαντικά αποτελέσματα αυτής της επιλογής. Βλέπουμε πόσο ψηλά μπορούμε να φθάσουμε, όταν Πολιτεία και Εκκλησία συνεργάζονται κοινοπρακτικά, ισότιμα και αλληλοπεριχωρητικά για το κοινό καλό και προς όφελος του λαού. Από αυτή τη στάση, ο μεγάλος κερδισμένος θα είναι η πατρίδα μας. Πατρίδα μας δεν είναι μόνο ο τόπος της ελληνικής επικράτειας, αλλά κυρίως όλοι όσοι βρισκόμαστε στο ‘’εμείς’’, όσοι νιώθουμε αυτόν τον τόπο πατρίδα μας».
Στην πέμπτη και τελευταία ενότητα της Εισήγησής του, ο Μακαριώτατος αναφέρθηκε στην απόφαση 2-6-2022 του Ευρωδικαστηρίου για την υπόθεση του κτήματος της Βουλιαγμένης. Με την απόφαση αυτήν η Εκκλησία της Ελλάδος δικαιώνεται πλήρως, ενώ ανοίγει ο δρόμος για να ακολουθήσουν και άλλες ανάλογες περιπτώσεις.
Στον επίλογο της εμπεριστατωμένης Εισήγησής του, ο Μακαριώτατος κ. Ιερώνυμος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Μακαριστός Προκαθήμενος είχε πει: ‘’Σεις οι νεώτεροι μην κοιτάτε το 96% της Εκκλησιαστικής Περιουσίας που χάθηκε. Αξιοποιήστε το 4%. Αυτούς τους βράχους, αυτές τις πέτρες, αυτό το χώμα να το κάνετε ΠΝΕΥΜΑ’’. Ιδού ένα όραμα, ιδού ένας στόχος. Και όλα αυτά μόνο για τον Λαό μας και την Πατρίδα μας». Ακολούθησε συζήτηση επί της Εισηγήσεως και συνήχθησαν συμπεράσματα.
Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας θα συνεχίσει τις εργασίες Της αύριο Τετάρτη 5 Οκτωβρίου.
