Οι προκλήσεις της εποχής μας κι ο ρόλος της σχολικής ηγεσίας.
Άρθρο της Ευαγγελίας Μάρκου, Διευθύντριας 1ο Νεοχωρίου, Εκπαιδευτικός Π.Ε.70, M.Εd
Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η εκπαίδευση καλείται να εξισορροπήσει και να ανταποκριθεί στα νέα κι απαιτητικά δεδομένα της εποχής μας. Στον 21ο αιώνα που διανύουμε, η υπάρχουσα γνώση αμφισβητείται από τις ταχύτατες αλλαγές, τον ανταγωνισμό στις τεχνολογίες και τα αυξανόμενα προβλήματα στην καθημερινή ζωή. Η φοίτηση στο Δημοτικό Σχολείο διέπεται από μία σειρά περιορισμών που της προσδίδουν τα χαρακτηριστικά της συμβατότητας και του παραδοσιακού, καθώς οι μαθητές/τριες καλούνται μέσα από συγκεκριμένα εγχειρίδια να μελετήσουν και να απομνημονεύσουν μηχανιστικά την ύλη όπως αυτή καθορίζεται από τα Αναλυτικά Προγράμματα. Η διδασκαλία «πρόσωπο με πρόσωπο» δεν αφήνει περιθώρια για πρωτοβουλία δημιουργικότητας και κατευθύνει σε ομοιομορφία και τυποποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν, απαιτείται να ξεπεραστεί αυτή η «αποστεωμένη» εικόνα της εκπαίδευσης, μέσα από τον μετασχηματισμό της. Μία από τις πιο σύγχρονες τάσεις σε διεθνές επίπεδο που αφορά στον μετασχηματισμό της εκπαίδευσης από τον παραδοσιακό χαρακτήρα της, είναι η ανάδειξή της σε οργανισμό μάθησης. Η ιδέα της λειτουργίας του σχολείου ως οργανισμού μάθησης αναπτύχθηκε από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 από τον Senge. Τονίστηκε η σημαντικότητα, αφενός τα Σχολεία να γίνουν αποδέκτες των αναγκών της κοινωνίας, να ενθαρρύνουν και να διευκολύνουν τη μάθηση κι αφετέρου οι εκπαιδευτικοί να εναρμονιστούν κάτω από ένα κοινό όραμα και να διατηρήσουν μια εικόνα κοινή για την πορεία της σχολικής μονάδας.
Ερευνητικά δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν διαπιστώσει πως καθοριστικό ρόλο στον μετασχηματισμό αυτό μπορεί να διαδραματίσει η εκπαιδευτική ηγεσία της σχολικής μονάδας. Ο διευθυντής δύναται με τη στάση του να αποτελέσει σύμβολο και παράδειγμα για τους εκπαιδευτικούς του Σχολείου του, να συνδιαμορφώσει τη σχολική κουλτούρα βασιζόμενη σε κοινά πρότυπα κι αξίες και να προσαρμόσει τις εξωτερικές συνθήκες ανάλογα με τις στρατηγικές του.
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι ένας διευθυντής που οραματίζεται το σχολείο του να μετασχηματιστεί σε οργανισμό μάθησης, πρέπει να δίνει έμφαση στα κοινά οφέλη που θα λάβουν οι εκπαιδευτικοί αν λειτουργήσουν σε ένα τέτοιο περιβάλλον, να τους παροτρύνει και να τους επαινεί για τα αποτελέσματα που επιφέρουν, να τους δείχνει έμπρακτα την εμπιστοσύνη του, να συζητά μαζί τους και να τους ωθεί να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να εισάγουν καινοτόμες πρακτικές και ιδέες. Έτσι, θα οικοδομηθεί μεταξύ της σχολικής ηγεσίας και των εκπαιδευτικών κοινό όραμα, που θα βάλει τις βάσεις για κοινές προοπτικές – προκλήσεις βελτίωσης του εκπαιδευτικού συστήματος από την παραδοσιακή εκπαίδευση στην ανάδειξη και λειτουργία των σχολείων ως οργανισμών μάθησης. Οργανισμών μάθησης που θα δημιουργήσουν γόνιμες συνθήκες στα σχολεία, ώστε αυτά να καλλιεργούν στους μαθητές τους ποικίλες δεξιότητες, όπως κριτική σκέψη, συνεργασία, καινοτομία και δημιουργικότητα.
