Έίναι οικισμός του Νομού Ευρυτανίας και απέχει 62 χλμ. από το Καρπενήσι. Βρίσκεται στα νότια του νομού και είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.220 μέτρων. Αρχικά, το χωριό το 1928 μετονομάστηκε «Σταυροπήγιον», ενώ το 1984 ονομάστηκε ξανά Άμπλιανη.
Το τοπωνύμιο «Σταυροπήγιο» αναφέρεται σε σταυροπηγιακή μονή, η οποία υπήρχε στην περιοχή κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Το σλαβικής προέλευσης όνομα «Άμπλιανη» οφείλεται στους πολλούς αμπλάδες (μικρές πηγές με πολύ νερό) της περιοχής.
Η Ιστορία της Άμπλιανης
Έγινε ονομαστή γιατί στις 14 Ιουλίου 1824, οι οπλαρχηγοί της Ρούμελης Πανουργιάς, Σκαλτσοδήμος, ο Σουλιώτης Θράκος κ.ά., με αρχηγό τον Κίτσο Τζαβέλα, πολέμησαν τους Τούρκους, που είχαν για αρχηγό τον Ντερβίς πασά. Οι Έλληνες ήταν 3.000 και οι Τούρκοι 10.000. Ακόμη είχαν και δυο κανόνια. Η μάχη κράτησε όλη μέρα ως τις 6 το απόγευμα. Τότε φτάνουν άλλοι 300 Έλληνες με το Χαλμούκη από την Άμφισσα και οι Τουρκαλβανοί υποχωρούν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 500 νεκρούς και πολλά λάφυρα. Απ’ τους Έλληνες σκοτώθηκαν 37. Αποτέλεσμα της νίκης αυτής ήταν να εδραιωθεί για πολύ καιρό η λευτεριά στην Ανατολική Στερεά. Το τέλος του Ντερβίς πασά ήταν τραγικό. Ο σουλτάνος διάταξε την αποκεφάλισή του.
Στην Κατοχή οι κάτοικοι του χωριού πήραν ενεργά μέρος στην Αντίσταση, πληρώνοντας και τις ανάλογες συνέπειες, καθώς οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό.
Η Άμπλιανη, βέβαια, σύμφωνα με διάφορα ευρήματα πρέπει να υπήρχε ήδη κατά τη βυζαντινή εποχή. Μάλιστα, σε γραπτά στοιχεία εμφανίζεται το έτος 1454 ως μια φορολογική μονάδα, η οποία ανήκε στο λεγόμενο σαντζάκι των Τρικάλων.
Η Άμπλιανη είναι γνωστή για τα υφαντά και τις παραδοσιακές φορεσιές των γυναικών.
Οι Ιεροί Ναοί του οικισμού
Δύο από τις εκκλησίες του χωριού, την Αγία Παρασκευή που φέρεται να κτίσθηκε πριν το 1800, στην οποία βρίσκεται αξιόλογο ξυλόγλυπτο τέμπλο που χρονολογείται από το 1801. Εδώ υπάρχουν επίσης ενδιαφέρουσες εικόνες άγνωστου λαϊκού ζωγράφου του 1806. Η άλλη εκκλησία είναι αυτή του Αγίου Νικολάου, χτισμένη σε ρυθμό βασιλικής μονόκογχου, χωρίς τρούλο. Χαρακτηριστικοί είναι οι κίονες που βρίσκονται εσωτερικά σε κάθε πλευρά της (4 τετραγωνικοί και 6 κυλινδρικοί ) καθώς και μικτή ενεπίγραφη εικόνα ρωσικής προέλευσης.
Βόλτα στα καλντερίμια
Ο καλύτερος τρόπος λένε για να γνωρίσεις ένα τόπο είναι περπατώντας… Κάθε σημείο του χωριού κρύβει και τη δική του ιστορία μέσα στους αιώνες. Ιστορικά κτίρια, εκκλησίες και φυσικά τα πετρόχτιστα νεοκλασικά, συνθέτουν την εικόνα του χωριού που από μακριά μοιάζει με πίνακα ζωγραφικής. Η κεντρική πλακοστρωμένη πλατεία του χωριού είναι πάντα γεμάτη από κόσμο όλων των ηλικιών. Στο κέντρο της δεσπόζει μια πετρόκτιστη βρύση, η οποία περιβάλλεται από έξι πλατάνια διακοσίων εξήντα περίπου ετών!
Δίπλα της βρίσκεται και η μαρμάρινη αναμνηστική επιγραφή με τα ονόματα των στρατηγών του συμβουλίου του Καραϊσκάκη.
Ο τόπος είναι γνωστός και για τους καταρράκτες, τα ποταμάκια όσο και τις πηγές με το γάργαρο και κρυστάλλινο νερό. Ένα από αυτά είναι και ο Ρόβολος που τροφοδοτεί την Ευηνολίμνη. Έτσι, κάθε επισκέπτης μαγεύεται από τη φυσική ομορφιά που αντικρίζει στους περιπάτους αλλά και από τη γαλήνη που αποπνέει το τοπίο.
Ο παραδοσιακός χορός που δεν χορεύεται πουθενά αλλού
Ιδιαίτερα φημισμένη είναι η επίσης πλακοστρωμένη πλατεία του ”Στέγκου”, όπου κάθε χρόνο την ημέρα της εορτής της Αγίας Παρασκευής τελείται ο ομώνυμος τοπικός χορός που δεν χορεύεται πουθενά αλλού. Αμπλιανίτες κι Αμπλιανίτισσες συγκεντρώνονται τη μέρα αυτή με τις παραδοσιακές τους φορεσιές, χορεύουν και τραγουδούν χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων.
Λαογραφικό Μουσείο
Στο χωριό έχει επίσης δημιουργηθεί αξιόλογο λαογραφικό μουσείο. Θα δείτε σπάνια εκθέματα από την ζωή και την καθημερινότητα των κατοίκων στο πέρασμα των αιώνων…
Βόλτα στα Πέριξ
Η Ροσκά είναι πανέμορφο χωριουδάκι με ωραία σπίτια, γεμάτη από καστανιές, καρυδιές και πολλά νερά. Κατοικείται από λίγους κατοίκους το χειμώνα και έχει ένα συμπαθητικό ταβερνάκι και ξενώνα.
Από την άλλη το Κρίκελλο, είναι το πρώτο χωριό που συναντάμε στο δρόμο προς τη Νότια Ευρυτανία, μετά τις Ράχες Τυμφρηστού. Απέχει 31 χλμ. από το Καρπενήσι, στα 1120μ. Ο δρόμος προς το Κρίκελλο περνάει μέσα από ελατόφυτα βουνά και η θέα σε ορισμένα σημεία δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί. Γύρω στα 20 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και αριστερά μας όπως ανεβαίνουμε προς Κρίκελλο βρίσκεται η ιστορική τοποθεσία Κοκκάλια όπου έγινε η μάχη των Αιτωλών και Ευρυτάνων κατά των Γαλατών το 279 μ.Χ.
Η Δομνίστα είναι μεγάλο χωριό με αρκετούς επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου και πλήθος αρχαιολογικά ευρήματα και βρίσκεται χτισμένο στα 1.000 μ. Η αρχαία Φαντίνος ήταν το σημαντικότερο σημείο εγκατάστασης στην Ευρυτανία στην αρχαιότητα. Εδώ στις 7 Ιουνίου 1942, ο Άρης Βελουχιώτης κήρυξε επίσημα, στην πλατεία του χωριού, την έναρξη του ένοπλου αγώνα της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών. Η ομορφιά του τοπίου όλο το χρόνο και η πολυμορφία της χλωρίδας και της πανίδας, προσδίδουν ιδιαίτερο και μοναδικό χαρακτήρα στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής.
Το φαράγγι Πανταβρέχει είναι ένα απόκρημνο φαράγγι στο οποίο σχηματίζονται μικροί καταρράκτες κατά τέτοιο τρόπο που δημιουργούν την αίσθηση βροχής σ’ όποιον στέκεται από κάτω. Η πολυποίκιλη βλάστηση και η πλούσια πανίδα κάνουν το φαράγγι αυτό έναν από τους τελευταίους ίσως ανέγγιχτους ακόμα φυσικούς θησαυρούς του πλανήτη μας.
Τι να δοκιμάσετε
Μην φύγετε από εκεί χωρίς να δοκιμάσετε τα εξαιρετικά ντόπια κρέατα και τυριά, χειροποίητα ζυμαρικά, σπιτικά γλυκά του κουταλιού, μέλι, κρασί, τσάι, ρίγανη, σαλέπι, βάλσαμο κι αλόη.
Πηγή: passenger.gr
