Μ Η Ν Υ Μ Α
του σεβασμιωτατου μητροπολιτου
αιτωλιας και ακαρνανιας κ. δαμασκηνου
για την εορτη των ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ 2025
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Παιδιά μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπημένα,
« Ήλθες, εφάνης το φως το απρόσιτον»
Τα Άγια Θεοφάνεια του Χριστού μας εορτάζουμε σήμερα, επισφραγίζοντας την περίοδο του Αγίου Δωδεκαημέρου. Ο Άγιος Πρόκλος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αναφέρει ότι σαν ένας δεύτερος κατακλυσμός είναι αυτή η εορτή. Κατακλυσμός της αγάπης και της χάριτος του Θεού για την πνευματική σωτηρία του ανθρώπου και την είσοδό του και πάλι στον Παράδεισο.
Όταν συμπληρώθηκαν τριάντα χρόνια από την γέννησή του Χριστού, θέλησε να φανερώσει στους ανθρώπους, ότι είναι «ο Θεός εν σώματι» και ότι είναι Υιός του Θεού, γνήσιος και «ομοούσιος τω Πατρί», Εκείνος για τον οποίον οι Προφήτες με πολλή προσδοκία εκήρυτταν την έλευσή Του στον κόσμο.
Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων λέει χαρακτηριστικά: «Ο κόσμος στην Γένεση αρχίζει με το νερό. Το Ευαγγέλιο αρχίζει με τον Ιορδάνη». Κατά την ώρα της βαπτίσεως του Κυρίου, το μυστήριο της Αγίας Τριάδος κηρύχθηκε στον κόσμο. Ο Θεός – Πατήρ αποκαλύφθηκε διά της ακοής «και ιδού φωνή εκ των ουρανών λέγουσα. ούτος εστιν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα (Ματθ. 3,17)». Ο Υιός αποκαλύφθηκε διά της βαπτίσεως μέσα στον Ιορδάνη και διά της αφής από τον Τίμιο Πρόδρομο. Το Άγιον Πνεύμα διά της οράσεως «εν είδει περιστεράς», πετώντας επάνω από τον Υιό και χρίοντας Αυτόν, παράλληλα αποκαλύπτοντάς Τον, ως τον Μεσσία, τον Χριστόν Κυρίου.
Γιατί άραγε το Άγιο Πνεύμα πήρε την μορφή περιστεράς; Μας απαντάει ο Ιερός Χρυσόστομος, ότι «το Πνεύμα κατεβαίνει με μορφή περιστεράς, διότι όπου υπάρχει συμφιλίωση με τον Θεό, παρουσιάζεται περιστερά, όπως και στην περίπτωση της Κιβωτού του Νώε ήρθε η περιστερά κρατώντας κλαδί ελιάς, σύμβολο της φιλανθρωπίας του Θεού και της απαλλαγής από τον κατακλυσμό».
Επομένως, Θεοφάνεια ονομάζεται η μεγάλη αυτή Δεσποτική εορτή και για την φανέρωση του Ενός Τριαδικού Θεού, αλλά και για την φανέρωση του Ιησού, όχι ως προφήτου ή διδασκάλου, αλλά ως Χριστού, ως Μεσσία, ως Σωτήρα του κόσμου και αληθινού Θεού. «Μόνον ο Χριστός εχώρησε ολόκληρη και την ουσία και την ενέργεια του Πνεύματος, εμείς δε μόνη την ενέργεια και όχι ολόκληρη» σημειώνει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Γι’ αυτό, η εορτή της Βαπτίσεως και όχι της Γεννήσεως, ονομάζεται κατ’ εξοχήν Θεοφάνεια ή Επιφάνεια, επειδή ο Χριστός έγινε σε όλους γνωστός όχι όταν γεννήθηκε, αλλά όταν βαπτίσθηκε.
Βαπτιζόμενος ο Κύριος, πήρε επάνω Του τις αμαρτίες του ανθρωπίνου γένους, «πέθανε» κάτω από αυτές και «αναστήθηκε». «Βαπτιζόμενος ο Κύριος αγίασε την φύση των υδάτων, κατήργησε το Ιουδαικό βάπτισμα και αρχίζει το δικό μας Βάπτισμα», λέει ο Ιερός Χρυσόστομος.
Και συμπληρώνει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός πως, «βαπτίσθηκε ο Κύριος για να συντρίψει τα κεφάλια των νοητών δρακόντων επάνω στο νερό, να ξεπλύνει την αμαρτία και να θάψει μέσα στο νερό όλο τον παλαιό Αδάμ, κάνοντας δική Του την δική μας κάθαρση, να αγιάσει τον Βαπτιστή Ιωάννη, να συμπληρώσει τον Νόμο, να αποκαλύψει το μυστήριο της Τριάδος και να γίνει σ’ εμάς παράδειγμα και υπογραμμός για το Βάπτισμα». Κατ’ αναλογίαν, διά του Αγίου Βατίσματος, πρέπει να πεθάνουμε ως προς τον παλαιό αμαρτωλό άνθρωπο και ν’αναστηθούμε ως κεκαθαρμένοι, ανακαινισμένοι και αναγεννημένοι άνθρωποι.
Το Βάπτισμα είναι νέα δημιουργία και αρχή της νέας ζωής. Γι’ αυτό η ημέρα της Βαπτίσεώς μας είναι η πρώτη ημέρα της ζωής μας, της όντως ζωής. Τονίζει ο Κύριλλος Ιεροσολύμων, ότι «επειδή είναι διπλός ο άνθρωπος από σώμα και ψυχή, διπλή είναι και η κάθαρση. Και το μεν νερό καθαρίζει το σώμα, το δε Πνεύμα σφραγίζει την ψυχή. Είναι λουτρό παλιγγενεσίας και βάπτισμα υιοθεσίας».
Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που τελείται αυτές τις δύο ημέρες ο Μέγας Αγιασμός, εις ανάμνησιν του Βαπτίσματος του Κυρίου· του Βαπτίσματος παλαιότερα των Κατηχουμένων, του δικού μας Βαπτίσματος προς ίασιν ψυχών και σωμάτων.
«Εν επιγνώσει», κατά τον ιερό υμνωδό, να είμαστε και εμείς μεταξύ εκείνων που θα δοξολογούμε και θα υμνούμε την Επιφάνεια του Κυρίου: «Ήλθες, εφάνης το φως το απρόσιτον». Αμήν.
Με όλη μου την πατρική αγάπη
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
Μπορείτε να δείτε το μήνυμα του Σεβασμιωτάτου στον ακόλουθο σύνδεσμο
