Σαν σήμερα, το 1904, σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς!
Ποιός είν’ άξιος κι άγλήγορος, άξιος και παλληκάρι
να πάει να πει της Παύλαινας, της μικροπαντρεμένης,
να μη αλλάξει τη Λαμπρή, φλουριά να μη φορέσει.
Τόν Παύλο τον σκοτώσανε, τον πρώτο καπετάνιο.
Η θυσία του ήρωα και πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα, ΑΘΑΝΑΤΟΥ Έλληνα της Διασποράς (γεννηθείς στη Μασσαλία) ξεσήκωσε ΤΟΤΕ τον Ελληνισμό, και διέσωσε τη Μακεδονία που λευθερώθηκε 8 χρόνια αργότερα!
Ήταν στην Τρίτη του αποστολή στη Μακεδονία. Ενώ βαδίζει για να συναντηθεί με άλλο σώμα Ελλήνων ανταρτών, για να συναποφασίσουν επίθεση κατά των βουλγαρικών συμμοριών, σταματά στο χωριό Στάτιστα (ή Στάθιστα ή Άγιος Ευστάθιος, και σήμερα Μελάς) για να ξεκουράσει τους άνδρες του. Στις αντιρρήσεις που εκφράζει για αυτή τη στάση τους ο φίλος και υπαρχηγός του Νίκος Πύρζας, επειδή στο χωριό κατά τις πληροφορίες τους υπάρχει τουρκικό στρατιωτικό απόσπασμα, ο Παύλος απαντά : “… Ειναι αμαρτία, τά παιδιά κουρασμένα, βρεγμένα ας μείνωμεν εις το χωριό νά στεγνώσουν ολίγον …”.

Αυτή η απόφαση του θα είναι τελικά γι΄αυτόν μοιραία, γιατί οι Τούρκοι ειδοποιημένοι και οδηγημένοι από τον κομιτατζή Μήτρο Βλάχο για την εκεί παρουσία τους, επιτίθενται και κατά τη συμπλοκή ο Παύλος τραυματίζεται σοβαρά, “… στη μέση με πήρε, παιδιά …”. Κι ενώ οι άντρες του τρέχουν να τον βοηθήσουν μπαίνει μόνος του στο σπίτι, κάθεται και απευθυνόμενος στο Νίκο Πύρζα του λέει :
“… Το σταυρό να τον δώσεις στη γυναίκα μου και το τουφέκι του Μίκη και να τους πης ότι το καθήκον μου έκαμα …”.
Στη συνέχεια βγάζει το πορτοφόλι του με τις φωτογραφίες των παιδιών του κι επειδή αρχίζει να πονά, παρακαλεί να τον σκοτώσουν και να μην τον αφήσουν ζωντανό στα χέρια των Τούρκων. Όλοι γύρω του λυπημένοι και ανήμποροι να βοηθήσουν παρακολουθούν τις τελευταίες στιγμές του παλικαριού που ψιθυρίζει πότε “… πονώ!”, πότε “… σκοτώστε με!” και πότε τα ονόματα των παιδιών του “… Μίκη, Ζωή!”. Και αφού με δυνατούς πόνους παιδεύεται μισή περίπου ώρα, με τη λέξη “… πονώ!” αφήνει την τελευταία του πνοή επάνω στη διψασμένη για αίμα ηρώων Ελληνική γη..
Στην επέτειο του θανάτου του, 6 χρόνια αργότερα, η Μακεδονία για την οποίαν έδωσε τη ζωή του ελευθερωνόταν! Στην τιτάνια προσπάθεια του Ελληνικού Στρατού το 1912 συμμετείχαν η σύζυγός του Ναταλία και η αδελφή του Άννα ως εθελόντριες νοσοκόμες!
Σε κλαίει ο λαός. Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι
Στον τόπο, που σε πλάγιασε το βόλι, ω παλληκάρι.
Πανάλαφρος ο ύπνος σου του Απρίλη τα πουλιά
Σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά,
Και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράχτες,
Σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες
Πλατειά του ονείρου μας η γη και απόμακρη. Και γέρνεις
Εκεί και σβεις γοργά.
Ιερή στιγμή. Σαν πιο πλατειά τη δείχνεις, και τη
φέρνεις Σαν πιο κοντά.
(Κωστής Παλαμάς)

Αιωνία του η Μνήμη!
Αθάνατος!!!!!!!!!!!